Terugblik Scientific Progress Meeting 2023

Op woensdag 15 november 2023 vond de jaarlijkse Scientific Progress Meeting van Villa Joep plaats. Tijdens deze bijeenkomst delen de neuroblastoom onderzoekers wiens onderzoeken door de bijdrage van Villa Joep worden mogelijk gemaakt hun laatste inzichten. Een interessante en inspirerende middag, zowel voor de onderzoekers als voor Villa Joep!

Rik Leunis, hoofd van de afdeling Onderzoek van Villa Joep, opende de middag met een persoonlijke noot, waarbij gelijk het belang van het werk van de onderzoekers en artsen onderstreept werd. Na Riks verhaal volgden 9 presentaties van onderzoeken op fundamenteel gebied, tot immuuntherapie en klinisch vlak. De middag werd voorgezeten door Max van Noesel (PMC).

Fundamenteel onderzoek

Linda Valentijn (Amsterdam UMC) benadrukte dat naast mutaties en chromosoomafwijkingen ook epigenetische veranderingen een rol spelen in de groei van neuroblastoom. Ze liet zien hoe haar groep de epigenetische verschillen tussen de twee soorten tumorcellen (ADRN en MES) in kaart heeft gebracht. MES-cellen reageren minder goed op chemotherapie dan ADRN-cellen. De groep onderzoekt nu of ze kunnen voorkomen dat ADRN-cellen veranderen in resistente MES-cellen.
Muhammad Rishfi (UGent) sprak vervolgens over de moleculen (PROTACs) die zijn groep heeft ontwikkeld om het eiwit AURKA in neuroblastoomcellen af te breken. AURKA speelt een grote rol in de groei van neuroblastoom. De moleculen verminderen niet alleen de activiteit van AURKA, maar leiden ook tot een afname van andere eiwitten die betrokken zijn bij kankergroei. Dit biedt nieuwe kansen voor behandelingen voor neuroblastoom.

Ellen Westerhout (Amsterdam UMC) werkt nauw samen met Linda Valentijn, en vertelde hoe haar groep de MES-cellen volgt in muizen. Haar groep heeft de neuroblastoomcellen een fluorescerende kleur gegeven, zodat ze kunnen zien welke cellen MES-cellen zijn en welke niet. Zo is het mogelijk om te zien of de tumoren die na therapie terugkeren afkomstig zijn van MES-cellen, en kan het effect van MES-specifieke geneesmiddelen gevolgd worden.

Resultaten in de immuuntherapie

Elisa Zappa (PMC) bekijkt in haar onderzoek naar hoe het afweersysteem van het lichaam, en dan met name de T-cellen, reageert op neuroblastoom. Voorlopige resultaten laten zien dat bepaalde afweercellen in de tumor actief zijn en heen en weer gaan tussen het bloed en de tumor. Het uiteindelijke doel is om manieren te vinden om de functie van de T-cellen te herstellen.

Fabian Schuurmans (Radboud UMC) vertelde vervolgens over het verbeteren van anti-GD2 immuuntherapie voor de behandeling van neuroblastoom. Bij immuuntherapie wordt het eigen afweersysteem aangezet tot het opruimen van kankercellen. Het afweersysteem maakt antilichamen die binden aan kankercellen en ervoor zorgen dat killer immuuncellen de kankercellen kunnen herkennen en opruimen. Fabian en zijn collega’s ontwikkelen nu nieuwe antilichamen die niet alleen zorgen dat de kankercellen herkend worden, maar die ook het immuunsysteem een extra boost geven.

Damon Hofman (PMC) vertelde over de nieuwe manier die zijn groep heeft gevonden om meer dan 200 genen op te sporen die alleen actief zijn in neuroblastoom en niet in gezonde cellen. Eén van deze genen springt eruit qua activiteit. Dit gen lijkt goed te worden herkend door immuuncellen, wat betekent dat het een nieuw doelwit voor immuuntherapie zou kunnen zijn. Op dit moment is er een bestaand experimenteel medicijn dat de activiteit van dit gen kan verhogen, waardoor het immuunsysteem de neuroblastoomcel beter kan herkennen en aanvallen.

Klinisch onderzoek

Yvette Matser (PMC) vertelde over haar studie waarbij ze kijkt naar verschillende stofjes die in urine worden gevonden en neuroblastoom kunnen aantonen. Ze liet zien dat naarmate de behandeling van neuroblastoom vordert, de markers omlaaggaan. Het hebben van hoge niveaus van de markers op het moment dat gedacht wordt dat de ziekte volledig weg is, wordt in verband gebracht met een hogere kans op terugkeer van de zieke.

Uit naam van Zeinab van Gestel-Fadaie (PMC) vertelde Nina Gelineau over vloeibare biopsieën: bepaalde monsters van het bloed en beenmerg die kunnen voorspellen hoe agressief het neuroblastoom is en hoe goed therapie zal aanslaan. Op dit moment test de groep een nieuwe bloedtest. Ze vonden een aantal nieuwe links en genen die kunnen voorspellen hoe de neuroblastoom zich gedraagt. Dit is belangrijk in het verbeteren van behandelingen voor elk kind.

Nina Gelineau (PMC) sprak daarna over haar eigen onderzoek, waarbij ze vloeibare biopsieën in het beenmerg en het bloed van 345 patiënten heeft geanalyseerd. Deze monsters zijn afgenomen bij diagnose, na 2 inductie-kuren en na de inductietherapie. Op basis van de resultaten kon een betere voorspelling gemaakt worden van de overleving van deze patiënten dan op dit moment mogelijk is. De uitkomsten verhogen de mogelijkheid tot het opsporen van minimale restziekte in patiënten met een hoog-risico neuroblastoom.

Tenslotte

In een jaar tijd is er ontzettend veel onderzoek verricht door bevlogen onderzoekers. De resultaten zijn veelbelovend. Volgend jaar in november volgt de volgende Scientific Progress Meeting, waarbij er ongetwijfeld weer mooie resultaten gedeeld zullen worden.

Villa Joep bedankt alle sprekers en Max van Noesel voor hun bijdrage tijdens de SPM.